„Moja matka nigdy nie była asertywna: Rodzina wykorzystywała ją, dopóki w końcu nie powiedziałam 'Nie'”

Ela zawsze była cichą osobą w swojej rodzinie, pośredniczką, opiekunką. Jej mąż, Jerzy, miał bardziej dominującą osobowość, często ustalając nastrój i decyzje w domu. Mieli dwoje dzieci, Stefana i Kamila, którzy różnili się od siebie o siedem lat. Stefan, starszy, był niezależny i samowystarczalny, co stanowiło wyraźny kontrast dla młodego Kamila, który w wieku ośmiu lat wciąż wymagał dużo uwagi.

Różnica w traktowaniu dzieci była widoczna od początku. Stefan szybko nauczył się, że jego potrzeby są drugorzędne wobec potrzeb młodszego brata. Tę niepisana zasadę rozumiał nie tylko Stefan, ale także Ela, która nieświadomie przyjęła rolę ochroniarza i głównego opiekuna Kamila. To pozostawiało jej własne potrzeby i pragnienia na zawsze niespełnione, sytuację, której Jerzy wydawał się nie zauważać, a może nawet ignorować.

W miarę jak Kamil dorastał, rosły również jego żądania i napady złości. Życie Eli kręciło się wokół zarządzania jego wybuchami i dogadzania jego kaprysom, często kosztem jej własnego dobrego samopoczucia. Dynamika rodziny była zaburzona, z Elą i Stefanem znoszącymi ciężar nierównego zachowania Kamila. Jerzy, często wyjeżdżający w podróże służbowe, pozostawał obojętny na codzienny chaos.

Lila, siostra Eli, zauważyła obciążenie swojej siostry podczas jednej z wizyt. Zobaczyła, jak Ela postarzała się, jej blask przygasł przez lata stawiania potrzeb kogoś innego na pierwszym miejscu. Lila była szczególnie poruszona sceną podczas kolacji, gdy Kamil odmówił jedzenia tego, co Ela ugotowała, a Ela, zmęczona, lecz zdeterminowana, zaczęła robić inne danie tylko dla niego.

„Dlaczego tak robisz?” zapytała Lila Elę później wieczorem, z troską w głosie.

„To tylko dziecko,” odpowiedziała Ela, standardowe usprawiedliwienie, które wypłynęło, zanim zdążyła ocenić jego prawdziwość.

„Ale Stefan w jego wieku nie był wiele inny, a ty go tak nie rozpieszczałaś.”

Ela zatrzymała się, przebiegła jej przez zmęczone rysy iskierka uświadomienia. „To inaczej, Lila. Jerzy… nie radzi sobie dobrze z napadami złości Kamila. Tak jest łatwiej.”

Lila zmarszczyła brwi, zamierzając zaprotestować, ale dźwięk tłuczonego szkła z salonu przerwał jej. Wbiegli, aby znaleźć rozbity na podłodze wazon, nad którym stał Kamil z wyzywającym spojrzeniem, a twarz Jerzego czerwona nie z powodu bałaganu, ale dlatego, że przerwano jego mecz piłkarski.

Następne kilka minut były zamazane krzykami, z Jerzym karcącym Elę za to, że nie pilnowała Kamila uważniej, a Kamil płaczący, nie z żalu, ale ze strachu. Ela, z twarzą maską rezygnacji, zaczęła sprzątać bez słowa.

Tamtej nocy Lila nie mogła spać. Niesprawiedliwość tego wszystkiego dręczyła ją. Następnego ranka podeszła do Eli. „Musisz zacząć się bronić,” nalegała. „Nie możesz pozwolić, aby Jerzy czy Kamil tak cię traktowali. Ty też się liczysz, Elu.”

Ela spojrzała na siostrę, łzy napływając do oczu. „Nie wiem, czy potrafię,” wyszeptała.

Lila mocno ją przytuliła. „Pomogę ci. Zacznijmy stawiać granice.”

Ale zmiana nie jest łatwa, a stare nawyki umierają trudno. Pomimo wsparcia Lily, Ela miała trudności z asertywnością. Wzorzec był zbyt zakorzeniony, dynamika zbyt zaburzona. Lekceważące podejście Jerzego i rosnące żądania Kamila powoli gasiły nieśmiałe próby zmiany Eli.

Miesiące później Lila odwiedziła ponownie, tylko po to, aby znaleźć sytuację niezmienioną, a nawet pogorszoną. Ela, teraz bardziej wycofana, przestała się kłócić, przestała próbować. Światło w jej oczach, niegdyś migoczące nadzieją na zmianę, przygasło do rezygnacji.

Lila zdała sobie sprawę, że niektóre cykle są zbyt głębokie, aby je przerwać, a niektórzy ludzie zbyt wyczerpani przez lata ustępowania. Odeszła z ciężkim sercem, wiedząc, że pomimo swoich najlepszych starań, Ela wybrała drogę najmniejszego oporu, drogę prowadzącą z powrotem do tej samej, niekończącej się ofiary.